13 jul Nieuws | ‘Het boerenverstand zegt: biologische landbouw is de oplossing’
‘Gebruik toch het boerenverstand. We blijven nu ronddolen in plusjes en minnetjes zonder de nodige verandering.’ Dat stelt Kees van Veluw in een opiniestuk in Trouw. Van Veluw, docent Biologische Landbouw aan de Wageningen University & Research (WUR) en adviseur duurzame landbouw bij het Louis Bolk Instituut, was gastspreker tijdens een van de winterbijeenkomsten van BioLogisch Limburg. Lees het volledige opiniestuk hieronder.
Wat doen we toch ontzettend moeilijk in de landbouw. De Raad van State stelde op 29 mei 2019 de PAS, de aanpak van stikstof, buiten werking. Al een jaar worstelen we nu met de vraag hoe we de stikstofdepositie echt terug moeten brengen. We zijn twee simpele maatregelen verder: overdag van 130 kilometer terug naar 100 kilometer en vier maanden lang restricties op het gebruik van krachtvoer. Twee deeloplossingen die bij lange na niet genoeg zijn om de stikstofneerslag echt terug te dringen en zo de natuur en de bouw te redden.
En we moeten ook nog het opwarmende klimaat tegengaan en de biodiversiteit, de brandstof van het leven, redden. We blijven maar ronddolen in dezelfde oplossingsruimte met hier en daar een plusje en een minnetje en denken dat we het dan oplossen. We blijven maar denken in deeloplossingen, terwijl er een systeemverandering nodig is. Johan Remkes stelt in zijn rapport ‘Niet alles kan overal’ radicale veranderingen voor. De Gezondheidsraad schrijft in haar nieuwste rapport van juni 2020: ‘Beperk chemische bestrijding (onder andere glyfosaat en schimmelbestrijders) in de landbouw uit voorzorg vanwege gezondheid. In internationaal onderzoek worden deze middelen onder meer in verband gebracht met ontwikkelingsstoornissen bij kinderen en de ziekte van Parkinson’.
De nieuwe Green Deal van de Europese Unie heeft zelfs als doel om in 2030 het gebruik van kunstmest met 20 procent en van bestrijdingsmiddelen zelfs met 50 procent terug te dringen. En daarnaast om 30 procent van het Europese landbouwareaal om te vormen tot biologische landbouw.
Waarop op Europees niveau wel en in Nederland niet?
Waarom durven we op Europees niveau wel dergelijke systeemveranderingen te bepleiten en lukt dat in Nederland niet? Wat houdt de Nederlandse politiek, de landbouw en alle andere partijen die met de landbouw te maken hebben, tegen om gewoon het boerenverstand te gebruiken? Welke ramp, anders dan corona, moet er gebeuren om ook in Nederland bij zinnen te komen en het roer drastisch om te gooien?
Als er nou geen alternatieven zouden zijn, ja, dan kun je je de grote angst voor verandering voorstellen. Maar er zijn alternatieven. De praktijk en de wetenschap (ja, zelfs de WUR) dragen vele alternatieve landbouwsystemen aan zoals agroforestry, natuurinclusieve landbouw, climate smart agriculture, koolstoflandbouw, natuurgedreven landbouw, om er een paar te noemen. Zelfs de minister van landbouw komt met kringlooplandbouw. De innovaties vliegen om je oren. Maar het krijgt geen handen en voeten, of het gaat allemaal tergend langzaam vanwege wetgeving die niet snel aangepast kan worden – of we willen of durven het niet.
In alle Nederlandse discussies wordt één landbouwvorm echter heel weinig genoemd: de biologische landbouw. In alle landen om ons heen krijgt die wel aandacht, maar in Nederland niet. Nu heeft de EU zelfs een scherp doel vastgesteld: in 2030 is 30 procent van het Europees landbouwareaal biologisch, met de daarbij horende geldpotten om dat doel te bereiken. Biologische landbouw is scherp gedefinieerd, scherp gecontroleerd door overheidsorganen, wordt in de wetenschap als veelbelovend getypeerd, heeft een groeiende markt, draagt significant bij aan koolstofbinding, aan verbeterde biodiversiteit (want er worden geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt), aan een betere bodemvruchtbaarheid, aan beter welzijn voor dieren, aan werkgelegenheid. Wat willen we nu nog meer?
De Nederlandse overheid wil zo’n 500 miljoen euro gebruiken om te veel stikstof uitstotende landbouwbedrijven op te kopen. Als boeren uitgekocht worden, staan de banken op de eerste rij om hun leningen terug te krijgen. Moet de overheid opnieuw de banken ondersteunen? Veel en veel beter kunnen die halve miljard en de komende EU-subsidies gebruikt worden om bedrijven rondom Natura 2000-gebieden te helpen bij de omschakeling naar biologische landbouw. Dan draagt de landbouw weer een steentje bij aan verbetering van natuur, milieu en klimaat.
En als de overheid dan ook zorgt voor minder btw op bioproducten of een ‘vervuiler betaalt-tax’ op reguliere producten, dan is alle subsidie niet weggegooid, houden we de broodnodige landbouw in Nederland, kunnen boeren een goed inkomen halen en bouwt Nederland, net als andere landen dat al doen, aan een echt duurzame landbouw.
Bron: Trouw (11 juli 2020)
