01 jul Nieuws | ‘Boegbeeld landbouw wil af van bulkexport naar verre landen’
De Nederlandse land- en tuinbouw moet de koers verleggen. Geen fixatie meer op de export van bulkproducten naar alle uithoeken van de wereld, maar meer nadruk op kringlooplandbouw in Nederland en West-Europa. Dat betoogt Dirk Duijzer, het nieuwe ‘boegbeeld’ van Agri & Food, een van negen topsectoren die innovatie in Nederland moeten aanjagen.
Nu produceert 80 procent van de landbouw bulkproducten. Als het aan Duijzer ligt, gaan die niet meer naar bestemmingen verder weg dan 800 kilometer. ‘Specialiteiten als babymelkpoeder, om die met het vliegtuig naar China te vervoeren: oké’, zegt hij in een gesprek met het FD en de agrarische vakpers. ‘Maar we moeten geen bulkproducten zoals varkensvlees naar China willen exporteren.’
Duijzer buigt hiermee het beleid om van zijn voorganger Aalt Dijkhuizen. Die oud-voorzitter van de landbouwuniversiteit Wageningen en vertrekkend voorzitter van boerenlobby Landbouw Collectief was als spreekbuis van Agri & Food een vurig pleitbezorger van internationalisering en intensivering van de landbouw.
Dat ziet Duijzer anders. Een leidende rol op de wereldmarkt moet volgens hem geen doel op zich zijn. ‘Als een heel klein land de op een na grootste landbouwexporteur van de wereld is, betekent dat heel weinig voedsel in de wereld wordt geëxporteerd.’
Fixatie op de wereldmarkt leidde volgens Duijzer tot ‘een Nederlandse landbouw die alle mooie dingen exporteert, en alle rotzooi in Nederland achterlaat’. Het mestoverschot bijvoorbeeld. ‘Export is niks mis mee, maar bulk over grote afstand vervoeren, vind ik niet logisch. Voedsel is een regionaal ding.’
Dus ook geen verre import voor Nederland van bulk als soja en palmolie? ‘Op de langere termijn is dat niet houdbaar. En ook geen dieren halen ver uit het oosten waar allemaal dierziektes zijn’, antwoordt Duijzer. Een uitzondering maakt hij voor import van intercontinentale bulk als bananen, koffie en cacao.
License to produce
Een Nederlandse landbouw die de wereldbevolking pretendeert te voeden, ‘zet zijn license to produce op het spel’, luidt Duijzers’ analyse van het gepolariseerde debat afgelopen jaar. Een jaar waarin de emoties hoog opliepen, nadat de Raad van State het stikstofbeleid van de overheid naar de prullenbak had verwezen en regeringspartij D66 een halvering van de veestapel voorstelde.
Het ongenoegen onder boeren manifesteerde zich in trekkertochten naar het Malieveld, het aanwijzen van judassen en een voortijdig vertrek van de voorzitter van boerenkoepel LTO. ‘Afgelopen maanden dacht ik wel een paar maal: hier wil ik niet bij horen’, zegt Duijzer. Hij hield zich met opzet stil. ‘Aan de polarisatie heb ik niet bijgedragen.’
Verzet tegen de getallen
Radicalisering hielp boeren niet, stelt Duijzer. De strijd tegen de wetenschap en de stikstofcijfers van het RIVM leverde weinig op. ‘Verzet tegen de getallen was niet de meest succesvolle weg. Daar betaalt de sector leergeld voor.’ Dat betekent voor boeren in de stikstofcrisis: ‘Accepteer dat er een probleem is.’
‘Er is brede waardering dat Aalt het Landbouw Collectief lang bij elkaar hield’, zegt Duijzer over de rol van zijn voorganger in het stikstofconflict. ‘Maar het wordt moeilijker als je een minister zwart maakt. Dan ga je jezelf verabsoluteren. Daar ga je kapot aan. Terwijl je als sector juist aan tafel moet zitten, bijvoorbeeld bij prioritering en doelen in het stikstofbeleid.’
Niks dan zurigheid
‘We moeten als sector niet tegenover de samenleving staan. Want dan sta je tegenover je klanten’, waarschuwt Duijzer. ‘Je moet je niet verzetten tegen wat er in de samenleving leeft. Dat levert niks dan zurigheid op. Je moet elkaar opzoeken. Eten bindt alle partijen. Pak die kans.’
Duijzer wijst op het promotie-evenement Dutch Food Week, dat ondanks corona op een later tijdstip doorgaat, van 10 tot 17 oktober. ‘Iedereen doet mee, van de regio’s tot en met Agractie.’ Iedereen? ‘Farmers Defence Force hebben we niet gesproken.’
Wat gaat Duijzer anders doen dan zijn voorganger Dijkhuizen bij het verdelen door de Topsector Agri & Food van de 80 miljoen euro subsidie per jaar? Inzetten op robotisering, ‘vanwege de knelpunten op de arbeidsmarkt die corona aan het licht bracht’. Meer aandacht voor midden- en kleinbedrijf. En ja, samenwerken met natuurorganisaties. ‘Dat zou Aalt niet hebben gedaan.’
Bedrijven wilden schaalvergroting
Treft de Rabobank, waarvan Duijzer directeur is, blaam voor de Nederlandse landbouwproblemen? ‘Het waren altijd de bedrijven zelf die de schaalvergroting wilden’, zegt Duijzer. ‘Als je nu zegt dat de problemen de schuld van de bank zijn, dan zeg je dat je onvolwassen bent.’ Dat boeren stoppen en Nederlandse landbouwgrond verdwijnt, ‘zijn wetmatigheden die je niet tegenhoudt’.
Bron: Het Financieele Dagblad (16 juni 2020)
