05 jul Marc Bouten Tuinbouw
Het biologische bedrijf van Marc Bouten in Sevenum is gespecialiseerd in de vermeerdering en veredeling van bonenzaden. Een klein deel van de zaden wordt geselecteerd en geleverd aan verschillende (biologische) zaadfirma’s in heel Nederland en zelfs tot in Frankrijk. De overige zaden worden verkocht voor de productie en zijn bijvoorbeeld terug te zien in de schappen van de Boerenbond of bij mensen in de moestuin.
De uitdaging voor een biologische teler is dat er geen ontsmette zaden gebruikt mogen worden. Hierdoor zijn de zaden gevoeliger voor in de grond aanwezige bacteriën, schimmels en insecten. ‘De bonenvlieg kan bijvoorbeeld voor veel schade zorgen’, licht Bouten toe.
Door juist de zaden te selecteren van planten die vrijwel niet zijn aangetast door bacteriën en schimmels, worden de zaden door de jaren heen sterker. ‘Sinds eind jaren negentig vermeerderen wij onze zaden al op biologische wijze’, vertelt de Noord-Limburgse teler. ‘Op het begin liepen we nog wel tegen problemen aan; onze eerste poging tot biologische teelt was helemaal mislukt. Deze problemen haal je eruit door van niet-zieke planten de zaden te plukken. Dat doe je dan drie, vier jaar en daarna houd je dat in stand.’
In 1999 begon Bouten met de omschakeling naar een biologische bedrijfsvoering. Twee jaar later was het bedrijf volledig biologisch. ‘We kregen de vraag vanuit onze afnemer Holland-Select of we wilden starten met biologische zaadvermeerdering. Dat deed toen nog niemand’, blikt Bouten terug. ‘Op dat moment waren de enige restricties dat het zaad niet ontsmet mocht zijn en dat ze op biologische grond werden geteeld.’
De omschakeling naar biologisch ging met vallen en opstaan, maar toen de rijbreedte tussen de zaden werd vergroot, ging het gelijk een stuk beter met de teelt. ‘Holland-Select heeft de eerste jaren geholpen om de biologische vermeerdering op te zetten. Zij stonden daarbij garant voor een groot deel van de kosten, daarom hebben we de overstap ook kunnen maken. De eerste jaren leverde de teelt namelijk nog niet veel op, dus een financiële ondersteuning konden we goed gebruiken.’
Sinds enkele jaren maakt Bouten deel uit van een vennootschap, die de zaadhandel voor zijn rekening neemt. Op die manier kunnen de telers een kant-en-klaar product leveren. ‘De bedrijven hoeven alleen het zaad nog maar te leveren en daar krijgen ze een schoon en naar wens verpakt product voor terug. Dit schonen wordt door veel bedrijven als een last gezien; vooral veel kleinere bedrijven kunnen dat niet. Met deze stap hebben we ons areaal kunnen uitbreiden’, legt Bouten uit.
De ondernemer uit Sevenum hoopt dat de zaadvermeerderingstak ook in de toekomst in Nederland behouden blijft en niet de strijd aflegt tegen concurrentie van landen als Tanzania, China en de Zuid-Europese regio. ‘Om deze teelt te kunnen blijven doen, zal er meer betaald moeten worden voor de zaden. Door regelgeving als de SKAL, maar ook zeker door alle wetgeving rondom het mestbeleid, wordt de productie van zaden steeds duurder. Maar we kunnen de kostprijs niet evenredig laten stijgen. De teelt moet wel betaalbaar blijven voor ons.’
De mestwetgeving leidt ook op andere vlakken tot uitdagen, weet de biologische teler. ‘Wij begeleiden het proces van teelt tot en met oogst. Iedere twee à drie weken gaan wij de percelen af om te kijken hoe de planten erbij staan en proberen waar nodig bij te sturen. Vaak lukt dit niet meer op tijd, omdat we niet kunnen teruggrijpen op bijvoorbeeld kunstmest.’
Bouten is vanaf de eerste penstreken al betrokken bij het tot stand komen van BioLogisch Limburg. Met name het promoten van de biologische sector ziet hij als taak van de vereniging. ‘Ook door het ondersteunen van biologische ondernemers, onder meer met informatiebijeenkomsten over duurzaam bodembeheer en bemesting, biedt BioLogisch Limburg meerwaarde voor haar leden’, vult de teler aan. ‘Op die manier kunnen we ondernemers, die iets voor elkaar kunnen betekenen, tevens samenbrengen.’
